De Volksuniversiteit 's-Hertogenbosch viert in 2016 haar negentigjarig jubileum. De spoorwegman Chr. van Alem nam begin 1926 het eerste initiatief in samenwerking met de R.K. Werkliedenbond (RKWB). Het doel van de nieuw op te richten vereniging was: meer algemene ontwikkeling brengen onder de arbeidersstand. Dit leidde tot de oprichting van de R.K. Volksuniversiteit 's-Hertogenbosch (RKVU) op 21 mei 1926 in het gebouw van de RKWB. De eerste voorzitter was mr. dr. L. van Gorkom, conrector van het Stedelijk Gymnasium. Het allereerste programma van de R.K. Volksuniversiteit heeft tot model gediend voor alle volgende cursussen. In die eerste lescyclus kwamen onder meer voordrachten voor over opvoedkunde (frater Maximino), over de H. Mis (pastoor Knaapen), over 'de wonderen van het heelal' (frater Nicander de Brouwer). De lezingen werden verduidelijkt en van beeldmateriaal voorzien door middel van lantaarnplaatjes, voor die tijd een heus novum. Na vijf jaar verhuisden de lesavonden naar de donderdag. LocatiesBij de oprichting van de Volksuniversiteit zegde de Werkliedenbond gratis zaalruimte toe in het Bondsgebouw aan de Pensmarkt. In 1938 werd het Bondsgebouw echter verkocht aan schoenhandel Bata. De RKVU vond nieuwe zaalruimte in het Vincentiushuis aan de Nieuwstraat, daar vond zij tot 1941 onderdak. Daarna werden de donderdagavonden in de toneelzaal aan de Predikheerenpoort gehouden. Incidenteel werd in een zaal van het nieuwe Bondsgebouw aan de Hinthamerstraat een voordracht gehouden. Na de Tweede Wereldoorlog kon de Volksuniversiteit voor haar cursussen terecht in enkele lokalen van het voormalige Jeroen Boschhuis (nu Muzerije). In 1978 kreeg men in het Jeroen Boschhuis tevens de beschikking over kantoorruimte. In 1962 werd de verenigingsvorm omgezet in een stichting. Medio jaren zestig sloot de Volksuniversiteit zich aan bij de landelijke Bond van Volksuniversiteiten. Sinds begin tachtiger jaren vormen de elf Brabantse volksuniversiteiten een provinciaal samenwerkingsverband. Met als doel het beleid dat door de verschillende, afzonderlijke instituten gevoerd wordt, te coördineren. In 1981 besloot het bestuur de voormalige kleuterschool Leonardus op de hoek Havensingel/Korte Havenstraat te kopen. De school was onderdeel van het ernaast gelegen, voormalige Sint-Marthaklooster dat toebehoorde aan de congregatie Jezus, Maria en Jozef. Na een grondige interne verbouwing kreeg de Volksuniversiteit de beschikking over 8 leslokalen, een administratiekantoor, kopieerruimte, lerarenkamer en een kantine met bar. Tot op de dag van vandaag is dit pand de thuishaven van de Volksuniversiteit 's-Hertogenbosch.Tot 1976Vóór de Tweede Wereldoorlog heeft de Volksuniversiteit in de Bossche volksmond de bijnaam van 'de Suikerpot' gehad. Daarmee werd dan bedoeld dat de Volksuniversiteit nuttige en leerzame activiteiten ontplooide die de arbeider uit de kroeg hield. Tot 1976 bleef het programma vrijwel uitsluitend uit lezingen en voordrachten bestaan. De variatie van de onderwerpen was enorm. Ook de verscheidenheid binnen de docentengroep was erg groot: fraters van Tilburg, geneesheren, missionarissen, advocaten, vliegeniers, letterkundigen, onderwijzers, professoren, dichters, schrijvers, beeldende kunstenaars, officieren, declamators, toneelspelers, ballonvaarders, ingenieurs, poppentheaterspelers onder wie enkele Vlamingen. De burgemeesters Van Lanschot en Loeff zijn ook docent geweest.Het motto was: Kunst, Onderwijs en Ontspanning. Aan belangstelling voor de lezingen en voordrachten had de Volksuniversiteit geen klagen. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek stond de RKVU wat deelnemersaantallen betreft landelijk als nummer 3 of 4 op de ranglijsten, van de in totaal ongeveer 130 plaatselijke volksuniversiteiten. Vanaf 1946 werd het lesprogramma uitgebreid met een aantal 'steravonden'. Op deze bijeenkomsten werd er een documentaire vertoond, vond er een toneeluitvoering plaats, werd er een concert ten gehore gebracht door het Brabants Orkest, was er een poppentheater, een balletuitvoering et cetera. In de periode 1960-1980 zijn er in de zomermaanden ettelijke tientallen binnenlandse en buitenlandse excursies georganiseerd. Hierbij werd nagestreefd om het nuttige met het aangename te verenigen. Vanaf 1976Halverwege de zeventiger jaren werd er van de kant van de gemeente op aangedrongen om voortaan van 'Volksuniversiteit 's-Hertogenbosch' te spreken en niet meer R.K. Volksuniversiteit 's-Hertogenbosch. Het R.K. zou een drempel kunnen zijn voor mensen die menen, dat zij als niet-katholiek niet aan cursussen zouden kunnen deelnemen. Vanaf het cursusjaar 1976/1977 werd bovendien een andere koers ingeslagen met het aanbod van talencursussen, zoals Nederlands, Engels , Frans, Italiaans en Spaans.Begin tachtiger jaren werd de moedermavo erg populair. Onder het motto 'Met de moedermavo meer mans' gingen steeds meer (huis)vrouwen buitenshuis aan hun algemene ontwikkeling werken. Je ziet dan dat de VU's gaan meeliften op het succes van de moedermavo's. Ook de Bossche VU bouwt haar programma's fors uit. Behalve lezingen, die nog altijd in het programma opgenomen zijn, worden er vele verschillende cursussen gegeven: talen, kunstgeschiedenis, bridge, psychologie, filosofie, mens en maatschappij, natuur, creatieve cursussen, computerkunde, digitale fotografie, klusjes in huis, flora en fauna rond Den Bosch, vergader- en discussietechnieken. De doelstelling is onveranderd gebleven: het bevorderen van de algemene ontwikkeling van de cursisten in een ontspannen sfeer. Iedereen kan zich inschrijven voor een cursus aan de Bossche Volksuniversiteit. Getracht wordt een zo breed mogelijk publiek in de gelegenheid te stellen zijn kennis te vergroten. Er wordt naar gestreefd de cursusprijzen zo laag mogelijk te houden. De VU is een zelfstandige stichting zonder winstoogmerk, die bijna geheel zonder subsidie draait. Jaarlijks bedient de VU 3.500 volwassen cursisten met gemiddeld 80-100 docenten. Kenmerkend voor de Volksuniversiteit 's-Hertogenbosch: laagdrempeligheid, positieve informele sfeer, kwalitatief breed aanbod van cursussen, grote betrokkenheid van medewerkers, docenten en bestuur. Digitale leeromgevingVU 's-Hertogenbosch is als één van de eerste volksuniversiteiten in Nederland gestart met It's Learning , een op maat gesneden digitale leeromgeving voor cursisten en docenten. It's Learning, ook wel Blended Learning genoemd, is een aanvullende leeromgeving ter ondersteuning van de reguliere lessen in het VU-gebouw. Voordelen van It's Learning zijn onder meer: ondersteuning bij het leren, toegang tot extra lesmateriaal, vergaren van extra kennis, meer communicatiemogelijkheden, eenvoudige manier om samen te werken, leren buiten het klaslokaal, informatievoorziening ook bij vakantie of ziekte.De docenten van de Volksuniversiteit 's-Hertogenbosch hebben inmiddels kennisgemaakt met de mogelijkheden van It's Learning en de voordelen die deze digitale leeromgeving voor u als cursist biedt. Een aantal docenten is reeds gestart met het invoeren van It's Learning binnen hun lessen. In de nabije toekomst zullen steeds meer cursisten en docenten gebruik kunnen maken van It's Learning. In het jubileumjaar 2016 gaat de VU een programma verzorgen met gratis lezingen en workshops. Deze worden bekend gemaakt via Facebook en de VU-website. De Volksuniversiteit 's-Hertogenbosch is gevestigd aan de Havensingel 24. Voor verdere informatie over cursussen, tijden en prijzen, zie: volksuniversiteitdenbosch.nl | 63 |
2016 |
Ed HupkensVerheffing van de arbeidersstandBossche Kringen 1 (2016) 63-66 |